Muntgewichten en muntgewichtdozen uit de Nederlanden


Klopmerken op muntgewichten

klop vuurijzer
klop puntcirkel
klop hoorn
klop rijksappel
vuurstaal / vuurijzer, 1577-1600
puntcirkel, 1591
hoorn, 1587-1599-
rijksappel, 1581-


Een klop of klopmerk is een controleteken of ijkmerk en geeft aan dat een muntgewicht op enig moment (tijdens de uitgifte of pas tientallen jaren later) gecontroleerd is op massa. Het hoeft dus niet te betekenen dat een klop ca. 40 à 50 jaar is gebruikt; soms telt slechts de jongste datum als beste datering.

Een klop wordt gewoonlijk afgeslagen in een vrij hoekje van het muntgewicht; het merk is vaak maar enkele millimeters breed en hoog.

Het komt voor dat eenzelfde merk met een tussenpoos van enkele tientallen jaren opnieuw is gebruikt, waarbij de gebruiker ervan wellicht onwetend was over het voorgaande gebruik van dezelfde afbeelding.
Ook kon een gewicht in de loop der tijd meerdere klopmerken verzamelen oftewel herhaaldelijk gecontroleerd zijn, zoals onderstaande 2 Louis (Noailles) van Jacques Auguste Heynderickx uit Sint Niklaas (klop: bloem), herijkt door Wolschot (klopmerken: hand met ster, W).

3 klopmerken

Het merk kan zijn afgeslagen door een muntgewichtverkoper (in zijn parallelle functie van ijker) maar ook door iemand die wel ijker maar geen muntgewichtverkoper was. Waarbij je voor 'verkoper' ook 'maker' kunt lezen.

Het gebruik ervan vond plaats tussen 1577 (of eerder al) en 1751, in de plaatsen Amsterdam, Antwerpen, Arras, Bergen (Mons), Emden, Keulen (?), Mechelen, Middelburg, Rotterdam en Sint-Niklaas.

De navolgende lijst is gesorteerd op de omschrijving van het merk. Slechts in enkele gevallen is duidelijk wie het merk heeft afgeslagen.

In tegenstelling tot andere delen van deze website, worden bij de klopmerken soms meerdere exemplaren van hetzelfde stempel opgenomen.

De determinatie levert soms problemen op. Is 'B kroon' voor Arras soms een vuurstaal / vuurijzer, echter op z'n kant afgeslagen?
De blokbeeldenaar van een muntgewicht laat soms weinig ruimte over in de hoek, zodat een klop deels over de rand van de blokbeeldenaar moest worden afgeslagen. Dit kan de determinatie bemoeilijken.



Afbeelding
Omschrijving
Plaats
Klopmerken
Gebruikt door
b klopmerk
b
Antwerpen
Klopmerken

b kroon klopmerk
B, kroon
Arras (Artesië / Atrecht)
Klopmerken

bloem klopmerk
bloem
Sint Niklaas
Klopmerken
Jacques Auguste Heynderickx
bloem wiel rad klopmerk
bloem of wiel of rad
Keulen ?
Klopmerken

H klopmerk
H

Klopmerken

hand duim links klopmerk
hand (duim links)
Antwerpen
Klopmerken

hand duim rechts klopmerk
hand (duim rechts)
Antwerpen
Klopmerken

hoorn klopmerk
hoorn
Antwerpen, Middelburg, Rotterdam
Klopmerken

kroon klopmerk
kroon
Antwerpen
Klopmerken

kroon IM klopmerk
kroon IM
Bergen (Mons)
Klopmerken
Joachim Jéan Matthieu
L klopmerk
L
Amsterdam
Klopmerken
Lenaart (III) van de Gheere
klopmerk leeuw klimmend
leeuw (klimmend)
Middelburg
Klopmerken
Lenaart (III) van de Gheere
klopmerk leeuw gaand
leeuw (gaand)
Bergen (Mons)
Klopmerken
Jéan Baptiste Spirmont
klopmerk lelie
lelie

Klopmerken

klopmerk molenijzer
molenijzer

Klopmerken

klopmerk puntcirkel
puntcirkel
Antwerpen, Rotterdam
Klopmerken

klopmerk rijksappel
rijksappel
Antwerpen
Klopmerken

klopmerk schild Mechelen
schild Mechelen
Mechelen
Klopmerken

klopmerk ster in hand
ster in hand
Antwerpen
Klopmerken
J.F. Wolschot
klopmerk vijfpuntige ster
ster, vijfpuntig
Maastricht
Klopmerken

klopmerk vuurstaal
vuurstaal / vuurijzer 1
Antwerpen
Klopmerken

klopmerk vuurstaal
vuurstaal / vuurijzer 2
Antwerpen
Klopmerken

klopmerk W
W
Antwerpen
Klopmerken
J.F. Wolschot
klopmerk zwaard
zwaard
Antwerpen
Klopmerken




Terug naar de startpagina.


Update: 28-6-2019